Περιγραφή
Άζωτο (N)
Το άζωτο αποτελεί χωρίς αμφιβολία το σημαντικότερο θρεπτικό στοιχείο για την ελιά καθώς ασκεί καθοριστική επίδραση τόσο στην βλάστηση όσο και στην αύξηση του αριθμού των ανθοφόρων οφθαλμών που θα δώσουν ταξιανθίες. Επιπλέον, προωθεί τον σχηματισμό τέλειων ανθέων αυξάνοντας την γονιμοποίηση και την καρπόδεση. Σε συνδυασμό με το πότισμα και το ορθολογικό κλάδεμα μπορεί να μειώσει σημαντικά την παρενιαυτοφορία.
Είναι σημαντικό να υπάρχει διαθέσιμο άζωτο για την ελιά στα κρίσιμα στάδια της διαφοροποίησης οφθαλμών, της άνθισης/καρπόδεσης και της σκλήρυνσης του πυρήνα, έτσι ώστε να έχουμε μια ικανοποιητική και ποιοτική σοδειά. Τέλος χρειάζεται προσοχή στην υπερλίπανση αζώτου πριν την καρπόδεση, διότι οδηγεί σε υπερβολικό φορτίο με συνέπεια την υποβάθμιση του προϊόντος στις βιώσιμες ελιές (μικροκαρπία) και παρενιαυτοφορία.
Φώσφορος (P)
Ο φώσφορος συμμετέχει σε πληθώρα φυσιολογικών λειτουργιών των ελαιοδένδρων και αποτελεί συστατικό σημαντικών ενζύμων και πρωτεϊνών. Σε γενικές γραμμές εμπλέκεται στην καρπόδευση, στην πρωιμότητα παραγωγής, στον σχηματισμό ριζικού συστήματος και ξύλου, ενώ φυσικά προμηθεύει όλη την απαιτούμενη ενέργεια για τις δραστηριότητες της ελιάς. Σπάνια αποτελεί περιοριστικό παράγοντας καθώς δεν παρατηρείται συχνά έλλειψη του στα περισσότερα ελληνικά εδάφη.
Καλό είναι όμως να γίνεται χορήγηση του σε αρδευόμενους ελαιώνες – ειδικά αυτούς που δέχονται πλούσιες λιπάνσεις με άζωτο αλλά και στις επιτραπέζιες ποικιλίες καθώς έχει βρεθεί ότι σε αυτή την περίπτωση επηρεάζει καθοριστικά το μέγεθος, το βάρος, την πρωιμότητα και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του καρπού.
Κάλιο (K)
Το κάλιο θεωρείται όπως και το άζωτο αναντικατάστατο θρεπτικό στοιχείο για την ελαιοκαλλιέργεια. Ενδεχόμενη τροφοπενία καλίου μεταφράζεται σε μειωμένη παραγωγή και χαμηλή ελαιοπεριεκτικότητα των καρπών. Είναι γνωστό ότι το κάλιο εμπλέκεται στην ενεργοποίηση αρκετών ενζύμων και στην υδατική ισορροπία των ελαιοδένδρων ενώ συμμετέχει και σε μηχανισμούς που αυξάνουν την αντοχή των δέντρων σε εχθρούς, ασθένειες και γενικότερα αντίξοες καιρικές συνθήκες. Επιπλέον βελτιώνει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του λαδιού ενώ αυξάνει το μέγεθος και βάρος των καρπών.
Μια γενική κατεύθυνση είναι — ειδικά σε χρονιές μεγάλης αναμενόμενης παραγωγής — να χορηγούμε στις ελαιοποιήσιμες ποικιλίες ποσότητα καλίου ίση με του αζώτου. Με αυτό τον τρόπο αυξάνουμε την παραγωγή του καρπού σε λάδι, μειώνουμε την μικροκαρπία και γενικότερα περιορίζουμε την θρεπτική εξάντληση της ελιάς που οδηγεί σε παρενιαυτοφορία. Σε ότι αφορά τις επιτραπέζιες ποικιλίες, η ετήσια εφαρμογή καλίου κρίνεται επιβεβλημένη αν θέλουμε να πετύχουμε βελτίωση του συνόλου των ποιοτικών χαρακτηριστικών των ελαιοκαρπών σε συνδυασμό με ικανοποιητική παραγωγή.
Βόριο (B)
Το βόριο είναι με διαφορά το σπουδαιότερο ιχνοστοιχείο για τους ελαιώνες και σχετίζεται άμεσα με την ενίσχυση της βλάστησης, τον σχηματισμό ανθέων, τη γονιμοποίηση και την καρπόδεση. Ειδικότερα σε εδάφη πλούσια σε ασβέστιο η προσθήκη του κρίνεται απαραίτητη. Η έλλειψη βορίου είναι η πιο συχνά εμφανιζόμενη σε πλείστες διεργασίες στην ελία μεταξύ των οποίων η σύνθεση φερόμενων, η βλαστικότητα της γύρης και η μεταφορά υδατανθράκων.
Η προσθήκη βορίου γίνεται με εφαρμογή σύνθετων λιπασμάτων NPK εμπλουτισμένων με βόριο ή σε περίπτωση σοβαρής τροφοπενίας επικουρικά με την εφαρμογή βόρακα σε δόση 250-400gr/δένδρο. Θετική είναι επίσης και η ανταπόκριση των ελαιοδένδρων σε διαφυλλικούς ψεκασμούς βορίου τόσο κατά το στάδιο σχηματισμού της νέας βλάστησης όσο και κατά την έναρξη της άνθησης.
Λίπανση ελιάς
Η βασική λίπανση των ελαιοδένδρων γίνεται κατά κανόνα από Δεκέμβριο ως Φεβρουάριο, έτσι ώστε να υπάρχουν διαθέσιμα όλα τα θρεπτικά στοιχεία και ειδικά το άζωτο που κρίνεται άκρως απαραίτητο τόσο για την διαφοροποίηση των ανθοφόρων οφθαλμών όσο και για την έναρξη της βλάστησης.
